Udaaya Bidhibebahar

विधिव्यवहारया नियम न्हूधाः यायेमागु बारे

नेपाः देय्या दुने च्वपिं थीथी जातित मध्ये नेवाः जाति छगु विशिक्ष्ट जाति खः । नेवाःतय् दथुइनं उदाय् जाति छगु बिस्कं म्हसिका दुगु जाति खः । थःपिनिगु म्हसिका कथंं थःगु हे पहःयागु, रितिरिवाज दुगु जाति खः, झीगु उदाय् समाज । झीसं नाला वया च्वनागु संस्कार, विधि ब्यबहार झीगु थःगु हे पहःगु संस्कार खः । थुपिं हे विधि ब्यवहारया ज्याखँ झी समाजया दुजः पिसं परम्परा मथुयाः वा बांलाःगु संस्कृति नं त्वःता वा अर्थहीन तरिका थः यत्थे याना अप्वः भ्वासि पह वयेकाः तडक भडक याना इत्यादि बिकृति पिहाँ वःगु खनेदत । थथे जूगु हुनिं झी सकल उदाय् पिनि ब्यवहार हनेत अलमल जूगु व थाकुया वःगु सकसिनं वाःचायेकूगु जुल । उदाय् समुदाय्लय् ब्वलना वःगु थुगु प्रकारया बिकृतियात सुधार यायेगु आजु ज्वना उदाय् समाजं पितब्यूगु विधिब्यवहारया नियमयात न्ह्योने तयाः हाकनं छक्वः विधिब्यवहार सुधार यायेगु ज्या न्ह्याका च्वना ।

नियम व परम्परा न्ह्याक्व हे बांलाःगु जूसां ईकथं परिमार्जित व सकसितं ल्वयेक याना वने फःसा जक उगु नियम वा परम्परा ताःईतक तिके जुया च्वनी, ईलिसे न्ह्याःवने मफुत धाःसा छुं नं ल्यनी मखु । ने.सं. १११९ या विधि ब्यवहारया नियमयात नं ब्यवहारय् सकसिनं नाला कायेकेगु खःसा ईब्यः स्वया बांलागु परम्परा मस्यंक व भिंगु संस्कृति ल्यंक व तःमि चीमि सकल उदाय्पिंसं नाले जिइक व फयेक न्ह्याःवने फइकथं हिलायनेमा धइगु खँयात ध्वाथुइका उगु नियमयात थौंया ईल्वयेक दयेकाः न्ह्यब्वयागु जुल । थुगु संशोधित नियमयात सकल उदाय् समुदायपाखें छ्यलायंके फइ धइगु भलसा कयाच्वना । थुगु मस्यौदा दयेका बले क्वय्च्वजया कथंया आधार कयागु खँ नं थन न्ह्यथना च्वना ।

1. विधिब्यवहार धईगु उदाय् परम्परा, सभ्यता व संस्कृतिया चिं खः । याना च्वनागु विधि ब्यवहारया अर्थ थुईका संस्कृतिया व परम्परा ल्यंका तयेमाःगु ल्यंका तयेगु । म्वाःगु त्वःता छ्वयेगु । माःथाय् परिमार्जन यायेगु ।

2. शुद्ध उदाय् पहःगु विधि ब्यवहारयात संरक्षित याना तये । आधुनिकताया नामय् बिकृत मयाये ।

3. ईकथं न्हू पुस्तायात ल्वयेक नाला काःगु न्हू ब्यवहारयात नं परम्परा रिति मस्यंक नालाकाये ।

4. उदाय् समाज आर्थिक रुपं मिश्रित समाज जूजुलिं सकल उदाय्तय्सं (हरेक आर्थिक वर्गंनं) नाला काये अःपुगु कथं नियम दयेके । ब्यवहार यायेबलय् सम्पन्नताया आडम्बर मवयेके । आनावश्यक आर्थि भार वईगु ज्या मयाये ।

5. माचा बुसाँ निसें इहिपा तकया ब्यवहार फुक्कं हे लसताया ज्याखँ जूगुलिं लसता प्वंकेगु नं मनूया स्वभाव खः धईगु नं लुमंके ।

6. थौंया ई ल्वयेक ईया बचत याये कथं ज्यूथाय तक्क अःपुक व भचा ईंनं गाका विधि ब्यवहार क्वचायेकेगु पाखे नं बिचाः याये ।

थुगु न्हूधाः यानागु नियम् ग्वय् बियेबलय् व ख्वाः स्वः वनेबलय् तयागु ज्वलंत जक न्ह्यथना उकिया परिमाण उल्लेख यानागु मदु । थुके झीसं थुइकेमाःगु छु धाःसा थुपिं ब्यवहार झीगु परम्परा कायम यायेकथं यायेगु खः । माःछि तया संस्कृति ब्वयेगु याना वन धाःसा यक्को बाँलाइ, भ्वासिपह क्यना उताउलो जुइगु बाँलागु मखु । उकिं थुपिं ज्या यायेबलय् थःथम्हं हे बिचाःयाना पाय्छि कथं जक तयेगु याये धइगु मनसाय खः ।

उदाय समाज, येँ ।

विधिब्यवहारया नियम नालेमाःगु छायरु

गुलिखे दँनिसेंया अनुभव खः कि झी उदाय् वर्गया दुने प्रचलित विधिब्यवहारया मौलिक पद्धतिइ दँय्दसं विकृति व भ्वासि पहलं थाय् काकां वना च्वंगु दु । थुज्याःगु प्रबृति झीगु मौलिक संस्कृति हे ल्हानाः तना वनीगु भय छखेँ उत्पन्न जुगु दुसा मेखेर निम्न मध्यम वर्गया सलंसः परिवारयात अनावश्यक ब्ययभार धस्वाये मफयेक क्वचिंउ वःगु दु । थुज्याःगु हे क्रम न्ह्याना वन धाःसा वइगु ५–१० दँ लिपा, थुज्याःगु उताउला व तडकभडक पूर्ण विधिब्यवहार न्ह्याके मफुपिनि लागि मेगु विकल्प अर्थात अन्तर्जातिय इहिपा यायेगुरयाकेगु वाय् उदाय समाज हे त्याग यायेगु सिबे मेगु लँपु बन्द जुइगु पक्काये जुइ धुंकल । अले नालीपिं मनूहे सकलें बिसिकाः उगु संस्कृति छुया आधारय् ल्यनी?

थुपिं सकतां खँय् गम्भीररुपं चिन्तन मनन यानाःलि उदाय् वर्गय् दुने एकता हयाः थ्व समाज बल्लाकेगु थौंया तःधंगु चुनौती सकल जिम्मेवार उदाय् भाजुरमय्जुपिनि ब्वहलय लाःवगु दु । थुगु निम्ति थःगु समाज व जातीय संस्कृति प्रति माया व ममता दुपिं सकलसिनं न्हूकथं बिचा यानाः ज्या याये माःगुलिं आपालं आपाः उदाय् भाजु मय्जु बुद्धिजीबी, ब्यापारी, उद्योगपति, प्राध्यापक, वकिल, डाक्टर, इंजिनियर व समाजसेवी थाकुलिपिनि दथुइ ब्यापक सहलह व अन्तत्र्रिmया यानालि निदँ बिका झीगु विधि ब्यवहारया मौलिक स्वरुप कःघायेगु उद्देश्य तयार जुगु थ्व सफुया नियम थःथःगु थासय् च्वनाः सकसितं नालेगु ज्या न्ह्याकादिइ, समाज सुधार व संस्कृति संरक्षणया ज्याय् तिवः बियादिइ धैगु भलसा उदाय् समाजं कयागु जुल । सुभाय ।

कतिंपुन्हिी १११९

उदाय समाज, येँ

विधिव्यवहारया नियम न्हूधाः यायेमागु बारे

नेपाः देय्या दुने च्वपिं थीथी जातित मध्ये नेवाः जाति छगु विशिक्ष्ट जाति खः । नेवाःतय् दथुइनं उदाय् जाति छगु बिस्कं म्हसिका दुगु जाति खः । थःपिनिगु म्हसिका कथं थःगु हे पहःयागु, रितिरिवाज दुगु जाति खः, झीगु उदाय् समाज । झीसं नाला वया च्वनागु संस्कार, विधि ब्यबहार झीगु थःगु हे पहःगु संस्कार खः । थुपिं हे विधि ब्यवहारया ज्याखँ झी समाजया दुजः पिसं परम्परा मथुयाः वा बांलाःगु संस्कृति नं त्वःता वा अर्थहीन तरिका थः यत्थे याना अप्वः भ्वासि पह वयेकाः तडक भडक याना इत्यादि बिकृति पिहाँ वःगु खनेदत । थथे जूगु हुनिं झी सकल उदाय् पिनि ब्यवहार हनेत अलमल जूगु व थाकुया वःगु सकसिनं वाःचायेकूगु जुल । उदाय् समुदाय्लय् ब्वलना वःगु थुगु प्रकारया बिकृतियात सुधार यायेगु आजु ज्वना उदाय् समाजं पितब्यूगु विधिब्यवहारया नियमयात न्ह्योने तयाः हाकनं छक्वः विधिब्यवहार सुधार यायेगु ज्या न्ह्याका च्वना ।

नियम व परम्परा न्ह्याक्व हे बांलाःगु जूसां ईकथं परिमार्जित व सकसितं ल्वयेक याना वने फःसा जक उगु नियम वा परम्परा ताःईतक तिके जुया च्वनी, ईलिसे न्ह्याःवने मफुत धाःसा छुं नं ल्यनी मखु । ने।सं। १११९ या विधि ब्यवहारया नियमयात नं ब्यवहारय् सकसिनं नाला कायेकेगु खःसा ईब्यः स्वया बांलागु परम्परा मस्यंक व भिंगु संस्कृति ल्यंक व तःमि चीमि सकल उदाय्पिंसं नाले जिइक व फयेक न्ह्याःवने फइकथं हिलायनेमा धइगु खँयात ध्वाथुइका उगु नियमयात थौंया ईल्वयेक दयेकाः न्ह्यब्वयागु जुल । थुगु संशोधित नियमयात सकल उदाय् समुदायपाखें छ्यलायंके फइ धइगु भलसा कयाच्वना । थुगु मस्यौदा दयेका बले क्वय्च्वजया कथंया आधार कयागु खँ नं थन न्ह्यथना च्वना ।

1. विधिब्यवहार धईगु उदाय् परम्परा, सभ्यता व संस्कृतिया चिं खः । याना च्वनागु विधि ब्यवहारया अर्थ थुईका संस्कृतिया व परम्परा ल्यंका तयेमाःगु ल्यंका तयेगु । म्वाःगु त्वःता छ्वयेगु । माःथाय् परिमार्जन यायेगु ।

2. शुद्ध उदाय् पहःगु विधि ब्यवहारयात संरक्षित याना तये । आधुनिकताया नामय् बिकृत मयाये ।

3. ईकथं न्हू पुस्तायात ल्वयेक नाला काःगु न्हू ब्यवहारयात नं परम्परा रिति मस्यंक नालाकाये ।

4. उदाय् समाज आर्थिक रुपं मिश्रित समाज जूजुलिं सकल उदाय्तय्सं ९हरेक आर्थिक वर्गंनं० नाला काये अःपुगु कथं नियम दयेके । ब्यवहार यायेबलय् सम्पन्नताया आडम्बर मवयेके । आनावश्यक आर्थि भार वईगु ज्या मयाये ।

5. माचा बुसाँ निसें इहिपा तकया ब्यवहार फुक्कं हे लसताया ज्याखँ जूगुलिं लसता प्वंकेगु नं मनूया स्वभाव खः धईगु नं लुमंके ।

6. थौंया ई ल्वयेक ईया बचत याये कथं ज्यूथाय तक्क अःपुक व भचा ईंनं गाका विधि ब्यवहार क्वचायेकेगु पाखे नं बिचाः याये ।

थुगु न्हूधाः यानागु नियम् ग्वय् बियेबलय् व ख्वाः स्वः वनेबलय् तयागु ज्वलंत जक न्ह्यथना उकिया परिमाण उल्लेख यानागु मदु । थुके झीसं थुइकेमाःगु छु धाःसा थुपिं ब्यवहार झीगु परम्परा कायम यायेकथं यायेगु खः । माःछि तया संस्कृति ब्वयेगु याना वन धाःसा यक्को बाँलाइ, भ्वासिपह क्यना उताउलो जुइगु बाँलागु मखु । उकिं थुपिं ज्या यायेबलय् थःथम्हं हे बिचाःयाना पाय्छि कथं जक तयेगु याये धइगु मनसाय खः ।

उदाय समाज, येँ ।